اصول شخصیت زن در اسلام

1-  اشتراک زن و مرد در انسانیت:

   برخی از مکاتب باستان و دانشمندان قدیم زن را درمرتبۀ انسانی و همتای مرد نمی دانستند. کتاب مقدس یهود: عهدعتیق، حوا را عامل گناه اولیۀ آدم و مسؤول خروج وی از بهشت می داند. مردان یهودی در دعای صبحگاهی از خدا  تشکر می کنندکه آنان را زن نیافریده است. مسیحیت کلیسائی متأثر از آیین یهود و دیدگاههای رومی و یونانی، زن را عامل گناهکاری انسان اولیه می دانست. سبب مذموم بودن ازدواج میان مسحیان و میل به تجرد نیز از پلید بودن ارتباط با زنان ناشی می شود. در قانون انگلیس زن مملوک مرد بود و می توانس هروقت که بخواهد او را بفروشد.

اسلام زن را همچون مرد انسان می داند با سه ویژگی اختیار،  مسؤولیت پذیری و توان کمال یابی.

يَوْمَ تَرَى الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ يَسْعَى‏ نُورُهُم بَينْ‏َ أَيْدِيهِمْ وَ بِأَيْمَانِهِم بُشْرَئكُمُ الْيَوْمَ جَنَّاتٌ تجَْرِى مِن تحَْتهَِا الْأَنهَْارُ خَالِدِينَ فِيهَا  ذَالِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ(حدید12)

روزى كه مردان و زنان مؤمن را مى‏بينى كه نورشان پيشاپيش آنها و به جانب راستشان شتابان مى‏رود، [به آنها گفته مى‏شود:] مژده‏ى شما امروز باغ‏هايى است كه از پاى درختانش نهرها جارى است، [و] در آنها جاويدانيد. اين همان كاميابى بزرگ است.

در میان زنان کسانی هم صحبت فرشتگان، موردتوجه انبیاء، مقدم بر بسیار از پیامبران الهی کوثری از ناحیۀ خدایند. قرآن مریم و آسیه را نه تنها نمونه ای نیک برای زنان بلکه نمونه ای برای مرد و زن مؤمن قرار داده است.

موعود امم امام زمان سلام الله علیه یک بانو را الگوی خویش معرفی کرده است: فی إبنه رسول الله لی اسوه حسنه

2-گوناگونی راه های کمال

آفرینش زن و مرد با هدف یکسان (یعنی نیل به سعادت جاودانه وعبودیت عارفانه) بوده است. وصول به کمال نیازمند امکانات و شرائط مناسب است. ولی آیا وحدت در اهداف لزوما به معنای وحدت در مسیر رسیدن به آن اهداف نیز هست؟ مثلا وزارت آموزش عالی یک هدف دارد: ارتقاء سطح علمی جوانان متناسب با نیازهای جامعه ولی برای رسیدن به این هدف، به گونه ای برنامه ریزی می کند که هر دانشجون با انتخاب رشتۀ خاص و متناسب با توان خویش، به آن هدف برسد. تنوع رشته های تحصیلی و اختلاف کتب و اساتید به معنای اختلاف در هدف اصلی نیست.

مثال دیگر: نظام اجتماعی و نهاد خانواده لزوما بر پایۀ تقسیم کار و توزیع مسؤولیت شکل می گیرد و همگی این امور زمینه ساز رسیدن هریک از زن و مرد به کمال است.

بر همین اساس تفاوت های زن و مرد توجیه می یابد. زیرا زن و مرد نه تنها از بعد جسمی بلکه در ابعاد گوناگون احساسی، روحی، ذهنی، و رفتاری متمایزند. چنان که جهان آفرینش نیز آکنده از تفاوت هاست اما هیچ کسی این اختلافات را به خودی خود  نشانۀ عیب و کمال نمی داند. مثلا: قدرت بینایی کرکس بسیار بیشتر از انسان و قدرت شنوایی و بویای سگ به مراتب قوی تر از انسان است اما نقص استعدادی انسان در این امور به معنای کمبود در تعالی و کمال انسانی نیست. چه بسا برخورداری انسان از چنین قدرت هایی نه تنها به منفعت وی نباشد بکله مخاطراتی نیز به همراه داشته باشد.

میان خود انسان ها نیز قدرت عاطفه و احساسات زن غالبا قوی تر از مرد و احساسات مرد ناقص تر است چنان که قدرت تدبیر و خطر پذیری مرد به حسب غالب کامل تر از زن است. ولی این واژه های نقص و کمال مفهوم ارزشی ندارد و تنها به ویژگی های طبیعی اشاره دارد.

مادۀ اول معاهدۀ محو کلیه اشکال تبعیض علیه زنان این است: کلیۀ تفاوت ها ، استثنائات و تمایزات در قوانین، آموزش ها و برخورداری ها مصداق تبیعیض است.

غرب با این شعار تشابه، اولا به بهانۀ تشابه تقسیم مسؤولیت های خانوادگی را ابطال کرد و مهریه و نفقه را (به بهانه توهین آمیز بودن آن) برداشت. لذا زنان به ناچار برای تأمین مالی و برای به دست آوردن شخصیت اجتماعی به بازارهای کار هجوم آوردند ثانیا: زنان به دلیل دغدغه مسائل خانوادگی و تفاوت های استعدادی و توان فیزیکی، امکان رقابت با مردان را نداشتند  و مهد کودک و غذاهای آماده هرچند تا حدودی خلأ حضور آنها را  درخانه جبران کند ولی در عمل، زنان بیش از مردان، از نظر جسمی و روحی فرسوده می شدند و مجبور بودند علاوه بر فعالیت های شغلی و فشار کار خانگی را هم تحمل کنند. ثالثا: زنان شاغل عملا قدرت ابتکار و در میدان خانواده را به عنوان مادر و همسر از دست دادند. و لذا زنان ماندند با زندگی های بی روح، شرائط نامناسب محیط کار، فقدان تفاهم و سازگاری با همسران، و بالاخره فرزندانی که در دامن عاطفۀ مادری پرورش نمی یافتند.